Seboreik Dermatit
Seboreik Dermatit: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
Seboreik dermatit, saçlı deri, yüz, göğüs arası ve vücut kıvrımlarında pullanmaya ve kepeklenmeye sebep olan bir cilt hastalığıdır. Hastalık yetişkinlerde görülebileceği gibi bebeklerde de olabilir. Bazı hastalarda tedaviye ihtiyaç duymadan da düzelebilir. Ancak hastalığa bağlı semptomlar ağır seyredebilir ve hastanın günlük hayatını olumsuz etkileyebilir.Bu gibi durumlarda tedaviye ihtiyaç duyulur.
Seboreik Dermatit Nedir?
Seboreik dermatit, özellikle kafa derisini etkileyen bir deri hastalığıdır. Bu hastalık ciltte kızarmaya, pullanmaya ve kepeklenmeye neden olur. Saçlı deri dışında kaşlar, burun kenarları, göğüs arası, sırt ortası, kulak ve vücut kıvrımları gibi sebase (yağ) bezlerin en aktif olduğu bölgelerde de görülebilir. Bebeklerin kafa derisinde konak olarak bilinen problemin ortaya çıkmasına neden olur. Seboreik egzama olarak da bilinen bu hastalık tedaviye ihtiyaç duymadan kendiliğinden iyileşebilir. Bazı kişilerde hastalığın sebep olduğu belirtilerin düzelmesi içinse tekrar eden tedavi uygulamaları gerekebilir. Hastalıktan etkilenen bölgelerin düzenli olarak uygun şampuanlarla yıkanması belirtilerin hafiflemesine yardımcı olur.
Seboreik Dermatit Belirtileri Nelerdir?
Seboreik dermatit belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. En sık karşılaşılan belirtiler:
Kafa derisinde, kaşlarda veya sakalda kepeklenme
Kafa derisinde, yüzde, koltuk altlarında, göğüste, meme altlarında sarımsı beyazımsı kabuklanma
Ciltte kızarıklık
Kaşıntı
olarak sıralanabilir.
Hastalarda görülen bu belirtiler; stres, mevsim geçişi, soğuk ve kuru hava gibi durumlarda şiddetlenme eğilimindedir.
Seboreik dermatit, özellikle üç yaş altındaki bebeklerde konak adı verilen kafa derisinde sarı-kahverengi kabuklanma ile karakterize bir durumun gelişmesine yol açabilir. Çoğu bebek bir yaşına kadar konak probleminden kurtulur. Ancak bazı bebeklerde bu sorun ergenliğe kadar devam edebilir.
Hastalığın belirtileri pek çok hastaya çok ciddi bir sıkıntı oluşturmayabilir. Ancak belirtiler hastanın günlük yaşamında zorluğa neden oluyorsa ya da hasta saçındaki kepeklenmeden, ciltteki lezyonlarından rahatsızsa mutlaka bir dermatoloji uzmanına başvurmalıdır. Yine ciltte bir enfeksiyon oluştuysa da doktor kontrolüne gitmek gerekir. Hastanın ciltteki sorunların geçmesi için evde uyguladığı yöntemler yeterli olmuyorsa bir uzmana danışması faydalı olacaktır.
Seboreik Dermatit Neden Olur?
Seboreik dermatite en çok stresin sebep olduğu bilinse de neden olan durumlar henüz tam olarak aydınlatılamamıştır. Ancak uzmanların hastalık gelişiminde etkili olabileceğini düşündüğü bazı durumlar söz konusudur. Bunlardan ilki Malassezia Furfur adı verilen mantar cinsinin ciltteki yağ üretiminden sorumlu kısımları etkilemesiyle ortaya çıkar. Normalde Malassezia furfur mantarı normal, sağlıklı ciltte de bulunur. Ancak cildi yağlanmaya eğilimli olan kişilerde ya da bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlarda bu mantar yayılarak cilt problemlerine neden olabilir.
Seboreik dermatit gelişiminde rol oynayabileceği düşünülen diğer durumlar ise bağışıklık yanıtındaki bozulma (immunsupresyon), Parkinson hastalığı, yüz felci, beslenmedeki değişiklikleri (çinko eksikliği, niasin ve pridoksin eksikliği) dir.
Kişide seboreik dermatit oluşma riskini artıracak çeşitli faktörler vardır. Bu risk faktörleri:
Bağışıklık sisteminde zayıflamaya neden olan AIDS, bazı kanser türleri ve bağışıklık baskılayıcı ilaç kullanımı
Kalp krizi, inme gibi ağır tıbbi durumlardan sonra
Parkinson hastalığı, depresyon gibi psikiyatrik ve nörolojik hastalıklar
Bazı ilaçlar olarak sıralanabilir.
Seboreik dermatit özellikle bebeklerde ve 20-50 yaş arası yetişkinlerde görülür. Bu hastalık erkeklerde kadınlara göre daha yaygındır. Yine yağlı cilt tipine sahip kişilerde de seboreik dermatit riski artmıştır.
Seboreik Dermatit Teşhisi Nasıl Konulur?
Seboreik dermatitin tanısı, doktorun yaptığı deri muayenesi ile konulur. Seboreik dermatit diğer cilt hastalıklarıyla karışabileceğinden nadiren de olsa tanı için deriden biyopsi alınması gerekebilir. Seboreik dermatit ile sık karışan cilt problemleri:
Psöriazis (Sedef hastalığı): Sedef hastalığı da ciltte kızarıklığa ve pullanmaya sebep olur. Seboreik dermatitten farkı, pullanmanın daha çok olması ve lezyonların gümüş grisi-beyaz renkte ve daha kalın olmasıdır.
Atopik Dermatit:; Diz arkası, dirsek önü ve boyun katlarında kaşıntıya ve kızarıklığa neden olur. Çoğu hastada egzama tekrar eden bir özellik gösterir.
Tinea Versicolor: Bu hastalıkta cilt döküntüleri genellikle sırt ve göğüste yer alır. Bu döküntüler, seboreik dermatitte olduğu gibi kırmızı ve kaşıntılı değildir.
Rosacea (Gül hastalığı): Bu hastalık genellikle yüzde kızarıklığa ve sivilce benzeri döküntüye sebep olur. Ayrıca bu hastalıkta pullanma azdır.Ancak Rozase, seboreik dermatitle birliktelik gösterebilir.
Seboreik Dermatit Tedavisi
Seboreik dermatitin tedavisinde temel olarak tıbbi şampuanlar, kremler ve losyonlar kullanılır. Hastanın evde yapacağı çeşitli uygulamalar da hastalık belirtilerinin hafiflemesini sağlayabilir.
Seboreik tedavisinde kullanılan ilaçlar:
İnflamasyonu azaltan şampuan, krem ve merhemler: Çeşitli kortikosteroid içeren ürünler kafa derisine uygulanabilir. Bu ürünler kullanımı oldukça kolay ürünlerdir. Ancak kullanım sırasında ihtiyaç olan minimum dozda kullanılmasına dikkat edilmelidir. Bu ürünlerin aralıksız olarak uzun süreli kullanımı; ciltte incelme, kalıcı kızarıklık gibi yan etkilere neden olabilir. Kalsinörin inhibitörü ilaç grubuna ait olan takrolimus ve pimekrolimus içeren kremler de seboreik dermatit tedavisinde kullanılabilir. Bu ürünlerin yan etkisi, kortikosteroid içeren ürünlerin yan etkilerine göre daha azdır. Yanma, kızarıklık, hassasiyet gibi etkileri tolere edilebilecek düzeydedir.
Antifungal içeren krem ve şampuanlar: Hastadaki belirtilerin şiddetine göre doktor ketokonazol adı verilen antifungal (mantar önleyici) içerikli krem ve şampuanları reçete edebilir.
Antifungal içeren haplar: Hastanın semptomları diğer tedaviler ile düzelmiyorsa, dermatoloğunuzun kontrolünde oral kullanılan antifungal ilaçlar tedavide kullanılabilir.
Seboreik dermatit, evde uygulanabilecek basit yöntemler ve yaşam tarzı değişiklikleriyle tedavi edilebilir. Bu uygulamalarla hastalığa bağlı gelişen belirtilerde düzelme sağlanabilir. Evde uygulanan yöntemlerin başarılı olması için hastanın cilt tipini, hastalığının şiddetini iyi bilmesi gerekir. Bu bilgiler ışığında yapılacak uygulamalar daha etkili olur.
Hastalar, kafa derisinde kepek oluşumunu engellemek için kepek karşıtı şampuanları kullanabilir. Çinko pirition, selenyum sülfit, ketokonazol, katran, salisilik asit içeren şampuanların kullanımı kepeğe karşı fayda sağlayabilir. Hasta bu ürünleri sırayla deneyerek kendisi için en uygun ürünü seçebilir. Uygun ürünün haftada 3-4 kez kullanılması genellikle yeterli olur.
Seboreik tedavisinde yararlı olabilecek diğer uygulamalar:
Kafa derisine mineral yağı ya da zeytinyağı sürmek ve birkaç saat bu şekilde beklemek ardından saçların yıkanması derinin yumuşamasını sağlar. Daha sonra saçın nazikçe taranması ile kafa derisindeki kepekler, pullanmalar ortadan kaldırılmış olur.
Yüz ve kafa derisinin yumuşak bir sabun ile düzenli olarak yıkanması, seboreik dermatite karşı etkili olabilir. Cildin kurumaması için cildin yıkandıktan sonra uygun nemlendiricilerle nemlendirilmesi gerekir.
Ciltteki lezyonlar üzerine düşük doz kortikosteroid içeren kremler uygulanabilir. Eğer bu kremler etkili olmazsa çeşitli karışımlar tercih edilebilir.
Saç şekillendirici kremler, saç spreyleri ve jölelerin kullanımına, seboreik dermatit tedavisi sonlanana kadar ara verilmesi gerekir.
Yüzde kaş, burun kenarlarında ve sakal,bıyık bölgelerinde şikayetleri olan kişilerin uygun temizleyicilerle yüzlerini yağdan arındırması ve sonrasında uygun nemlendiricileri kullanmaları gerekir. Kısa süreli düşük doz kortikosteroid içeren kremler, kalsinörün intibitörü içeren kremler, çay ağacı özlü yıkama sabunları bu amaçla kullanılabilecek ürünler arasındadır.
Seboreik dermatitin kirpiklerde pullanmaya yol açtığı durumda, kirpikler bebek şampuanı ya da çay ağacı özü içerikli göz şampuanları ile yıkanabilir. Düzenli olarak yıkamanın yanı sıra kirpiklerdeki pullar pamuklu çubuklarla (kulak çubuğu gibi) dikkatlice temizlenebilir.
Konak sorunu olan bebeklerde ise ilaç içermeyen şampuanlar kullanılmalıdır. Kafa derisini zeytinyağı ile yumuşattıktan sonra yıkanan bebeğin saçları yumuşak bir tarakla taranarak konak döküntüleri temizlenebilir.
Baharatlı yiyecekler de seboreik dermatiti alevlendirebileceğinden acı, baharatlı gıdaları azaltmak seboreik dermatit alevlenmesini hafifletecektir.
Seboreik dermatite benzeyen cilt lezyonlarına sahip kişiler, evde yapılan uygulamalarla bu sorundan kurtulamıyorsa bir sağlık merkezine başvurmalıdır. Ayrıntılı inceleme ile lezyon oluşumuna neden olan durumun tanısı konabilir.